“ලෝක කෙටිකතා කලාව පිළිබඳ න්‍යායික පිහිටුමක සිට මේ පස්ලෝහි එන කෙටිකතා ‘කෙටිකතා’ සේ පිහිටුවිය හැක්කේ කෙසේද?” වැනි දෘඪ න්‍යායික රාමුවක සිට කතා කරන්න ඉඩහසර ඇති පරිසරයක සිට නෙමෙයි මම කතාකරන්නෙ. කැමතිම රචකයෙක්ගෙ කැමති පොතක් ගැන ටිකක් අසාධාරණ ඒ්ත් කෙටිකතා ප්‍රිය පාඨකයෙක්ට මේ කතා දෙස එබී බැලිය හැකි එක් කුඩා කවුළුවක් විවර කරගන්නයි මම හදන්නෙ. තව අතුරු කතාවක්. ප්‍රභාත් ජයසිංහගේ ‘කෙටිකතා චක්‍ර’ යන හඳුන්වාදීම ඔස්සේ ආ ‘රස පොළව’නම් කෙටිකතා කෘතිය ගැන මා කලෙකට පෙර ලියූ සටහන මා නම් කළේ “රස පොළව ගැන සහෝදර කියවීමක්” නමින්. “කියවීම” සහෝදර වෙන්නෙ කොහොමද? චිරන්තන පෙරදිග සාහිත්‍ය විචාරයේත් අපට අතීතයේ සිට හමු වූ ‘සහෘදයා’ පිළිබඳ – සමාන හදවතක් ඇත්තා – වැනි අදහස් මතකයි. එතකොට මම ‘රස පොළව’ ගැන සහෝදර කියවීම කරද්දි එහි කතුවරයා, ප්‍රභාත් ජයසිංහට ‘සහෝදරයා’ වීම නෙමෙයි අදහස් කළේ. කෙටිකතා වෙත, කෙටිකතා කලාව වෙත සහෝදර වීම. සහෘද නෙමෙයි. සහෘදයා යන්නෙදි සමාන හෘදය නම් සහෝදරයා යන්නෙදි සමාන උදරය අදහස් වෙනව. මම මතු කරන්න උත්සාහ කළේ එහි ඒ් කෘතිය වෙත සහෝදර මානය. මම ඒ රචනයේදී ප්‍රභාත් ජයසිංහ නමැති කෙටිකතාකරුවා මෙතෙක් කෙටිකතා කෘති කිහිපයක් ඔස්සේ ගොඩනගන ලද කෙටිකතාමය ස්ව ශානරයේ ගතිකයන්, කතා කලාවේ figurative language එක, රූපකාර්ථ යථාර්ථවාදය, ඒ ඒ කතා ඇසුරෙන් මතු කරන තේමාත්මක එළඹුම් ආදිය ගැන ඉඟි කරන්න උත්සාහ කළා. ඒ පොතට විතරක් නෙමෙයි ඔහුගෙ සමස්ත කතා කලාව වෙතම වන සහෝදරාත්මක ආත්මයක් දල්වාලන්න මම එදා ප්‍රවේශයේදි උත්සාහ කළා. නමුත් අද මගේ අදහස් දැක්වීමෙදි ඒ ප්‍රමාණයෙන් තරමක හෝ පුළුල් ප්‍රවේශයක් ගන්න මට අපහසුයි.

මං ගන්න හදන්නෙ ක්ෂුද්‍ර එළඹුමක්. කවි සහ කෙටිකතා පොත් අටක් ලියූ ලේඛකයෙක්ගෙ කෙටිකතා අටක් ඇති ඔහුගෙ අටවෙනි පොතේ එක කතාවකට පමණක් මගේ කියවීම සීමා කරන්නයි හදන්නෙ. මගෙ ක්ෂුද්‍ර අදහස මේ සංවාදයේ පිහිටුවීම පිණිස මගේ පහසුව සඳහා සාහිත්‍ය න්‍යායේ එන අදහසක ආලෝකය ලැබීම රුකුලක්.

කෙටි කතා ලිවීම ලේසි කාර්යයක් නොවේ. මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ මහා විද්වතා පැවසූ පරිදි එය වෙනමම කලාවකි. වෙනමම රටාවකි. සැමදෙනාටම සාර්ථකව සිදු කළනොහැකි කාර්යයකි.
විශේෂයෙන්ම කාර්ය බහුල හදිසි ප්‍රතිකාර ඒකකයක සේවය කරමින් සිටින වෛද්‍යවරයෙකුට එය කිසිසේත්ම ලෙහෙසි කටයුත්තක් නොවේ. විශේෂයෙන්ම පරිහරණයට පොත පත සොයා ගැනීම දුෂ්කර, සිංහල සාහිත්‍යමය වටපිටාවක් නොමැති රටක සිට එය සිදුකිරීම තවත් දුෂ්කරය.
එහෙත් වෛද්‍ය ශ්‍යාම කුමාර මුණසිංහ ඒ සියළු බාධක අභිබවමින් ඉතා සාර්ථක කෙටි කතා නිර්මාණ එකතුවක් ‘වාන් පතුල්’නමින් එළි දක්වන්නට සමත්වී ඇත.
කෙටි කතා විවිධ ලෙස නිර්මාණය වීම සිදුවේ විටක එය අවසන් සිදුවීමෙන් පටන් ගෙන අපගේ උපකල්පන වලට ගැළපෙමින් මෙන්ම අභියෝග කරමින් ඉදිරියට ගලායයි. තවත් විටක එය ආරම්භයේ සිටම අවසානයේ කුමක් වේදැයි අපගේ කුතුහළය අවුස්සමින් නියමිත රටාවට ගලායයි. ඒ කිසිවකට අයත් නොවුනු,හුදු මනංකල්පිත අභව්‍යය සිදුවීම් එහෙන් මෙහෙන් ගලපා ලියවෙනා අධි තාත්වික රටාවද සමහර අවස්ථාවලදී කෙටිකතා තුලින් දැකිය හැක.